Collectie-item
Beeld van Jan IngenHousz
Instelling/bron: Stedelijk Museum Breda
Terracotta beeld van Jan IngenHousz (1730-1799) dat gemaakt is in 1852 en gesigneerd is met de letters A.v.S.. Het is mogelijk een ontwerp voor een standbeeld van IngenHousz in Breda. Op het voetstuk staat te lezen: ‘J. Ingenhousz Breda 1730 Doctor van den keizer van Oostenrijk in 1779’. De beeltenis van de dokter heeft in de rechterhand een boek, waarop het woord ‘pokken’, een lancet en het jaartal 1779 zijn te zien. Het standbeeld is er nooit gekomen. Wel heeft de stad een plein vernoemd naar Jan IngenHousz, die op 8 december 1730 in Breda werd geboren. Hij doorliep in Breda de Latijnse School. Medicijnen en natuurwetenschappen studeerde hij in Leuven, Leiden, Parijs en Edinburgh. Na zijn studie vestigde hij zich in 1757 als arts in Breda. Hij was al spoedig bekend om zijn geleerdheid, maar maakte in Nederland geen kans op een professoraat omdat hij katholiek was. Kort na de dood van zijn vader, in 1764, vertrok hij naar Londen, waar hij een vaccin tegen pokken leerde toepassen. Keizerin Maria Theresia van Oostenrijk besloot haar kinderen door IngenHousz te laten inenten tegen de gevreesde ziekte. Hij verdiende er een benoeming tot lijfarts van de keizerlijke familie mee. Zijn werk op wetenschappelijk gebied was van groot belang. Zo formuleerde hij als eerste de theorie over de fotosynthese: de groene plantendelen ontleden onder invloed van het zonlicht (lichtenergie) de koolstofdioxide (CO2) uit de lucht. Deze wordt omgezet in koolhydraten. Soms worden deze koolhydraten weer afgezet in zuurstof, soms niet (bijvoorbeeld in grote diepten of oceanen).