Collectie-item
Middeleeuws paard
Instelling/bron: Museum Helmond
Beschrijving object Paard uit de vijftiende eeuw (tussen circa 1450 en 1500). Opgegraven aan de Kerkstraat in Helmond. Hengst van ongeveer 19 jaar oud. Pathologisch vergroeide wervels en ingeslagen schedel. Historische context In de late middeleeuwen werden gestorven huisdieren gewoonlijk op het erf begraven of in een greppel of sloot gelegd. Ook kadavers van runderen en paarden werden op deze wijze behandeld. Laatmiddeleeuwse paarden waren licht gebouwd en werden meestal niet groter dan 150 cm aan de schoft. Paarden werden in de middeleeuwen niet geslacht en gegeten. Alleen in uiterste nood, bijvoorbeeld bij een belegering, werden paarden, maar ook honden en katten gegeten. Gestorven paarden dienden wel als voer voor de honden en soms werd de huid tot leer gelooid. Paarden werden ingezet als werkdieren: als trekpaard, lastpaard of rijpaard. Ze trokken karren en ploegen, transporteerden goederen en mensen. Sommige paarden sleten hun leven door een ‘ros-’molen aan te drijven. Archeologische context In de historische binnenstad van Helmond (binnen de stadswallen) zijn regelmatig skeletten van dieren opgegraven. Dit paardenskelet is opgegraven op het erf van een laatmiddeleeuws huis aan de Kerkstraat in Helmond (Kerkstraat 48, Vleeschhouwerij). Het kadaver is tussen circa 1450 en 1500 in een sloot achtergelaten. Deze sloot vormde toen al ruim tweehonderd jaar de scheiding tussen twee percelen. Na het aanleggen van de stadsgrachten rond 1400 was de sloot overbodig geworden en slibde hij geleidelijk dicht met huishoudelijk afval en afval van een leerlooierij en schoenmakerij. Op het perceel werden nog meer skeletten gevonden: twee andere paarden, twee runderen, twee kalfjes en een varken. Ook deze kadavers zijn tussen 1450 en 1550 begraven. Het skelet is van een hengst met een schofthoogte van 130 tot 140 cm die ongeveer 19 jaar oud is geworden. Het paard heeft een zwaar bestaan gehad. Als gevolg van zware arbeid en hoge ouderdom zijn verschillende borstwervels en lendenwervels zijn met elkaar vergroeid (spondylose). Bij het vergroeien van de wervels moet het dier veel last hebben gehad van beknelde zenuwen. Uiteindelijk is het dier met een klap op het voorhoofd afgemaakt: de schedel is met een botte bijl ingeslagen. Trefwoorden: Helmond, Archeologie, Kerkstraat, Archeologie, opgraving, Paard, Equus caballus, werkpaard, trekpaard, rijpaard, pathologische vergroeiing, spondylose, late middeleeuwen, Vleeschhouwerij, Mater Dei.