Leon Adriaans en Janus Bressers, twee bijzondere kunstenaars

"Leon Adriaans is een kunstenaar met een zekere bekendheid. Wij hebben hem in 1984 ontmoet in een café in Den Bosch. Hierdoor ontstond onze vriendschap en raakten wij steeds meer onder de indruk van zijn werk, waardoor wij langzamerhand gingen verzamelen. Na zijn dood kwamen we op het idee om hier een boek over te maken: Leon Adriaans, een bijzondere vriendschap. Buiten zijn vrouw en kinderen heeft hij vrijwel geen portretten gemaakt, maar onze eerste opdracht aan hem was een serie getekende portretten van onze dochter Annemarie. Dit werd het begin van onze verzameling, zo moet je soms het geluk een handje helpen!"

Het werk van Leon

"Leon maakte graag gebruik van het boerenbestaan om verschillende emoties mee uit te beelden, hij hield eigenlijk meer van dieren dan van mensen. Hij schilderde vooral paarden, waarin hij in scènes met geboorte, seks, leven en dood probeerde een parallel tussen mens en dier te trekken. Leon maakte dankbaar gebruik van die beelden en kroop dan in de huid van een Brabantse keuterboer om zich als schilder uit te drukken.

Een paar jaar na zijn dood was er een tentoonstelling van Leon in Het Noord Brabants Museum. Tegelijkertijd werden etsen van hem aangeboden in de galerie van Lambert Tegenbosch. Daar vonden wij een bijzondere ets genaamd Moeders Hof. De tekst van Leon op deze ets verwees naar een schilderij van een zekere J. de Bresser uit Liempde.

Dus togen wij naar Liempde op zoek naar een boer van die naam die kon schilderen en kwamen via een oude huisarts terecht bij de zoon van Janus Bressers, Wim Bressers. Deze vertelde ons dat zijn vader op late leeftijd was gaan schilderen om een ernstige ziekte te boven te komen. Tot onze grote verrassing bleek dat hij een veertigtal schilderijen in huis had, die hij had bewaard. Als eerste liet hij ons Moeders Hof zien, waar over Leon in zijn ets had gesproken."

Moeders Hof

"Toen wij de andere schilderijen zagen, dachten wij: 'dat is wel meer dan zomaar een beetje amateuristisch werk!' Wij meenden te zien wat in de kunstwereld 'naïeve kunst' wordt genoemd. Onze dochter Annemarie mocht daarna als beroepsfotograaf de hele collectie op een zonnige dag fotograferen. Daarna hebben we er een boekje over gemaakt: Janus Bressers, een Brabantse boer die ging schilderen. Een beeldverhaal over een van de laatste kleine Brabantse boeren die zijn eigen voorbije wereld had geschilderd.

Wij vonden het niet alleen van een zekere artistieke kwaliteit, maar ook van bijzondere cultuurhistorische waarde. Janus noemde het niet voor niets 'het leven zelf'. Of op z’n Liempds 'de worend', ofwel 'de waarheid'. In de schilderijen van Janus zien we een wereld die eeuwen heeft bestaan maar nu verleden tijd is. Alles wat met het boerenbestaan te maken had bracht hij in beeld: zo zien wij de maaiende boer hetzelfde gereedschap gebruiken dat Vincent van Gogh 150 jaar geleden tekende en Pieter Bruegel het 500 jaar geleden al schilderde!

Hoe Leon Adriaans met Janus Bressers in contact is gekomen weten we niet. Zijn schilderijen zijn ooit tentoongesteld bij Interstudio op de Markt in Den Bosch en misschien hebben ze elkaar daarna ontmoet. Leon heeft er nooit met iemand over gesproken, wellicht was het zijn inspiratiebron om als kunstenaar in de huid van een Brabantse boer te kruipen, een eigenwijze buitenstaander zoals Leon zichzelf ook voelde."

Exemplarische naïeve kunst uit Brabant

"Naïeve kunst is een kunstvorm die wordt beoefend door mensen die geen officiële kunstopleiding of kunstacademie hebben gevolgd. Het zijn vaak amateurs die hun leven liever schilderen dan vertellen. Het is ook bekend dat deze kunstvorm invloed heeft gehad op meerdere beroemde kunstenaars. Toen wij de schilderijen van Janus Bressers voor het eerst tegenkwamen zijn wij ons in die stroming gaan verdiepen en ontdekten we dat er in tegenstelling tot de rest van Nederland, in Noord-Brabant geen aandacht was voor naïeve kunstenaars. Maar toen door ons boekje het werk bij het Brabants Landschap bekend werd, hebben zij er in hun zomernummer van in 2015, dankzij Thijs Caspers, uitgebreid aandacht aan besteed en ook een interview met Wim gepubliceerd.

Wij hebben ook contact gehad met het Museum Dr. Guislain te Gent, waar ze een uitgebreide collectie van ook Nederlandse naïeve kunst hebben. Zij bevestigden ons dat het een bijzonder oeuvre is dat ook door zijn inhoud als Brabants erfgoed bewaard moet blijven.

Wij hebben goed contact met Wim Bressers, hij is heel trots op de collectie, ook dat hij zo verstandig is geweest om de schilderijen te bewaren. Hij is blij dat er nu meer belangstelling is voor deze artistieke nalatenschap. Toch zijn wij bang dat als het niet ergens een definitief onderdak krijgt, het vroeg of laat voor Noord-Brabant verloren zal gaan."