Heemkundekring Amalia van Solms is werkzaam in de tweelinggemeente Baarle-Nassau (NL) / Baarle-Hertog (B), waartoe ook de woonkernen Ulicoten (NL), Castelré (NL) en Zondereigen (B) behoren. De vereniging is zowel aangesloten bij de Stichting Brabants Heem (NL) als bij het Verbond voor Heemkunde, gouw Antwerpen (B).
De Baarlese heemkundekring is op 8 juni 1976 opgericht. De verenigingsnaam ‘Amalia van Solms’ is ontleend aan de 17de-eeuwse prinses van Oranje, stammoeder van alle Europese koningshuizen. Prinses Amalia van Solms geniet bekendheid zowel in Nederland als in België. Zij speelde een belangrijke rol bij de instandhouding van de plaatselijke enclavesituatie en symboliseert de eenheid van het tweelingdorp: Amalia van Solms was Vrouwe van Turnhout (dus ook van Baarle-Hertog) en als echtgenote van Frederik Hendrik was zij Vrouwe van Breda (en dus ook van Baarle-Nassau).
‘Amalia’ houdt zich actief bezig met het beoefenen van de heemkunde, als bundeling van competenties, studie en werkzaamheden. Deze zijn gericht op het wekken van belangstelling voor het eigene van de leefgemeenschap in verleden, heden en toekomst, het vergroten van de kennis ervan en het behouden van het waardevolle. De eigenheid van Baarle, met name de meer dan acht eeuwen oude enclavesituatie, biedt een unieke kans om zich te onderscheiden van andere heemkundekringen in de (grens)regio. Om deze doelstellingen te realiseren, worden tal van activiteiten georganiseerd: lezingen, cursussen, tentoonstellingen, wandel- en fietstochten, busreizen, enzovoort. Voor de meer actieve leden zijn er werkgroepen of wordt projectmatig gewerkt. Een redactieraad verzorgt naast de publicatie van themaboeken ook de uitgave van het driemaandelijks verenigingsblad "Van Wirskaante".
Heemkundekring Amalia van Solms is een Nederlandse vereniging voor beide Baarles en is sinds 1989 in het vroegere Belgische gemeentehuis gevestigd. Daar bevinden zich de bijeenkomst- en vergaderruimten, evenals een bibliotheek en documentatiecentrum.