256. bagge spelle van de fiets

256 DE BAGGE SPELLE VAN DE FIETS

Dit verhaal was een onderdeel van het dialectspel Bij wijze van... za'k mar zegge.

Deelnemers hoorden dit verhaal op de lokale radio, en de vraag was wat het woord aan het einde van het verhaal betekende. Meer informatie vind je op de website van 'n Lutske Brabants.

Het verhaal

Niks zó schón ès jong beesjes op de boerderééj. Èn dan wil ik ’t nie ins over de huisdierre, de hundjes èn kètjes hebbe. Kikt nou ’s nor die geel bùllekes van kùkskes! Gewoon um op te freete. Jong kèlfkes, ok al zó schón. Ès die pasgeborre kuuskes dur de wèij meuge dartele, lekt de wirreld aauwverwets gezond. Dè gèldt zeeker ok vur de vùllekes die rond de moederpèird in de wèij danse. Èn ’t is zèlfs zoo bé de vèèrekes, al zódde dè misschien nie verwaachte. Unnen toom pas geborre baggen is unne raoze wolk èn arighèid um te zien. Op zón mooi knaorzende krulstèrtjes komde nie ùitgekeeke.

Dè zin ik toen ik bé Bèrt d’n boer èijer hòlde èn op stal de jongste ginnerasie knaorsvolk bewonderde. Bèrt reageerde mar minnekes mi: ‘ze zien d’r goedzat ùit, mar de bagge spelle van de fiets.

 

De uitdrukking de bagge spelle van de fiets heeft niets met een spel of een fiets te maken. Bagge zijn biggen, spelle is diarree hebben, en fiets is ondermelk. De uitdrukking betekent dus ‘de biggen hebben diarree van de ondermelk’, die ze als bijvoeding krijgen. Van het woord spel voor diarree is de herkomst onduidelijk. Prof. dr. Weijnen dacht aan betovering in het volksgeloof en vergeleek het woord met het Engelse spell, dat van het Germaanse spellan komt: verhaal; legende. Ook van het woord fiets voor ondermelk is de herkomst niet duidelijk. Het is een ander woord dan het woord voor het rijwiel.