José Damen: jongste deelnemer
Zwemster José Damen (1959) uit 's-Hertogenbosch is de jongste deelnemer die namens Brabant aan de Zomerspelen heeft meegedaan. Zij is 16 jaren oud wanneer zij deelneemt aan de Spelen van 1976 in Montréal. Dat ze talent heeft, blijkt uit wat er destijds in het Brabants Dagblad over Damen wordt geschreven:
“Een jeugdig, sterk zwemstertje, dat over een voortreffelijke wedstrijdmentaliteit beschikt, heeft de aandacht op zich gevestigd. Haar zwemstijl is bijna perfect, maar de keerpunten zijn nog voor verbetering vatbaar. Voor de zwemsport in Den Bosch en tevens als propagandistische waarde voor het Brabantbad, is het van belang, dat dit jonge zwemtalent meer trainingsfaciliteiten krijgt.”
Als jong meisje reist Damen al heel de wereld over voor haar sport. Maar hoe sterk ze ook tijdens haar korte carrière - door problemen met haar wervels moet ze in 1977 alweer stoppen - mag zijn, het is voor de jonge Damen onmogelijk om tegen de Oost-Duitse zwemsters op te boksen. "Ik was ook nog een heel iel meisje", vertelt ze later. "Heel anders dan die Oost-Duitse meiden. Je wist bij voorbaat al dat daar de twee eerste plaatsen naartoe gingen. Maar waarom dat zo was? We hebben er nooit bij stilgestaan waar die zware stemmen vandaan kwamen!"
Op de Spelen van Montréal, haar enige Spelen, is de concurrentie Damen ook te snel af: op de 100 en 200 meter vlinderslag wordt ze al in de series uitgeschakeld. Met het Nederlandse estafetteteam wordt ze wel vijfde bij de 4 x 100 meter wisselslag.
Christiaan Both: oudste deelnemer
De in Breda geboren schutter Christiaan Both (1895) is de oudste deelnemer die namens Brabant aan de Zomerspelen heeft meegedaan. Hij is 52 jaar oud als hij in 1948 aan de Spelen van Londen deelneemt. Eerder heeft Both al deelgenomen aan de Spelen van Berlijn in 1936. Daarna volgde de Tweede Wereldoorlog en duurde het twaalf jaar eer er nieuwe Zomerspelen kwamen. Terwijl andere sporters door de oorlog de kans is ontnomen om ooit nog op de Spelen te schitteren heeft Both het voordeel dat hij schutter is. In deze sport kan men ook op latere leeftijd blijven presteren. Een Olympische medaille heeft Both echter nooit weten te behalen.
Een aanblik van in dit geval het schieten met pistool tijdens de Londense Zomerspelen. (Foto: National Media Museum, 1948, Wikimedia Commons)
Lidewij Welten: jongste medaillewinnaar
De Eindhovense hockeyster Lidewij Welten (1990) is namens Brabant de jongste medaillewinnaar en tevens jongste winnaar van Olympisch goud. Welten, die begon met hockeyen bij hockeyclub Hockey Ons Devies (HOD) in Valkenswaard, pakt in 2008 met het Nederlands dameselftal het goud op de Spelen van Beijing. De op 16 juli 1990 geboren Welten is dan net 18 jaar oud.
Het is niet zo dat Welten als jonkie heel het toernooi op de bank zit, integendeel. Ze debuteert op 7 april 2008 voor Oranje en maakt algauw deel uit van de vaste selectie. In Beijing speelt de jonge international een ijzersterk toernooi. Een prestatie die ze zal blijven voortzetten: bij Hockeyclub 's-Hertogenbosch groeit Welten uit tot een van de beste hockeysters ter wereld.
De in Eindhoven geboren Lidewij Welten is voor Brabant de jongste winnaar van een (gouden) Olympische medaille. (Foto: Fourthandfifteen, 2016, Wikimedia Commons)
Driekske van Bussel: oudste medaillewinnaar
Handboogschutter Driekske van Bussel (1888) is de oudste Brabantse medaillewinnaar. De in Asten geboren Van Bussel verovert met het handboogschietteam in 1920 bij de Spelen van Antwerpen een gouden medaille. Van Bussel, die schilder is van beroep, is lid van de Helmondse handboogvereniging De Haagse Rozenknop. Zoals zoveel Brabantse handboogverenigingen destijds zit de Rozenknop gevestigd in de gelijknamige kroeg en op een buitenplaats achter de kroeg vindt dan het schieten plaats. Meestal is dit op een schietschijf geplakt op een paar balen stro. Anno 2020 vindt er geen boogschieten meer plaats bij café De Haagse Rozenknop, maar wordt er wel de moderne opvolger van het boogschieten beoefend: darten.
De gouden Brabantse boogschutters bij Apollo's Lust te Eindhoven. Te zien zijn boven van links naar rechts: twee onbekende personen, Tiest van Gestel, Driekske van Bussel, Jo van Gastel, Fr. Brekelmans, A. Vugts, Janus Theeuwes, Joep Packbiers, Janus van Merriënboer, Theo Willems, Toon Louwers en Piet de Brouwer. In de onderste rij zit onder andere baron Frits van Tuyll van Serooskerken, als tweede van rechts. Hij was de eerste voorzitter van het Nederlands Olympisch Comité. (Foto: fotograaf onbekend, 1920, geschiedenisvanhelmond.nl )
Bronnen
“Christiaan Both”, op: Olympedia.org (stand op 7 juni 2020).
“De Haagse Rozenknop”, op: Rozenknop.nl (stand op 10 juni 2020).
“José Damen”, op: Bossche-encyclopedie.nl (stand 9 juni 2020).