Vur m’n eige plezier, mer ok vur aander die op de koffie komme, of kiendjes van hun, dees te laote kèèke, hè’k in unne hôôge glazere cilinder vaas al verschèijene jaore vlinders. Die onder ’t afdak in mènnen hof sti. En nie zumèr vlinders. Nii nii; Konneginnepazjes! De Kiendjes, mer ok hun ouwlùi zen, wa dees vlinders en hoe dè ’t allemol gì , mistenteds nog hil gruun aachter hun orre, durrum iet bijbrenge dur dees te laote zien. Ge bent toch noit te ouwd um iet te lirre. En ben ik ‘r friit meej um ‘t te laote zien.
In unne Buurttùin dicht bij mèèn, zette dees vlinders op venkelplante hun èijkes af, dan worre dè rupskes meej ’n zwart-witte schutkleur, zu-dè de veugelkes ze nie zien, die denke dè deès struuntjes zèn en blèève d’r dan af. Die begèère rupse hil gèèr hurre. De rupse moette dik dur ’t kaoi henne; umdè ze nogal wà vijande hebbe, durrum in mèèn vaas zèn ze iet of wà beschermd. Nogal ’s rap worre dè dan hil schòn gruun rupskes meej veul oranje en zwarte stipkes en stripkes , die hil veul vrèète en durrum hard groeije. In de zommer hedde twii ginnerasies. In ’t vurjaar in korte tèèd van èijke nur vlinder. Die van lotter henne; de twidde ginnerasie, van umtrend augustus, die zèn ongeveer in mei, ’t jaor durop, bekwaom um as vlinder ùit te vliege. Ik heb ‘r unne stoel bij stòn en zit ‘r veul bij um te kèèke nur veraanderinge. Durrum haj ik ‘t geluk um inne keer meej te maoke dè ’n rups zunne gruune jas ùt deej en dè tie unne pop geworre war, in zùwà vèèf menute. Ok war ik ne keer getùige dè de vlinder ùt zunne pop kwam, hillemol befroemeld! ’n Por ure duurde ’t dè de vleugels drèug warre en opgepomd zudè tie kos vertrekke. Schòn blèuw stippe neffe de rèèndjes en onderan an de onderste vleugels twii opvallende rooi stippe. Verschèijene kirres he’k dees wegvliege meej gemokt, nao dè ze urst unne welle op m’n haand han gezete. Tèèd vur ète koke of iet aanders haj ik dan nie. Urst hier van geniete en friit dees wonder van ’n vliegend sieraod naokèèke as ’t in de schònne blèuwe lucht wegfladderde!
Lest haj ik ok wir zu’n rupske, nouw van de urste ginnerasie ùt de Buurttùin. Friit ging ik’r meej op huis an. De venkeltak in de oasis, daor wà èèrd of te wel zand, overhenne umdè’k dè schònder vèèn en ’t rupske kon in m’nne glazere vaas gòn knauwe um te groeije. Nie te geleuve, in ’n goei wèèk tèèd war ie ‘r al klaor vur, of te wel, grut genoeg, om te gòn verpoppe. Dees is ok zu schòn um te bekèèke. De rups gì in ’t langs tege unne tak zitte, mee z’n köpke umhog en dan begint ie te spinne; twii drèuijkes an hum vaast en um ’t venkeltekske. Dè is zu dun, mèr zu stèèrek ! Daor allinig hèngt tie an tot dè tie vlinder wordt. ’t Haj nogal wà in…duurde ne hille welle. Schudde metoeres meej hil zunne kop en bovelijf… aorig von ik dè, mer meschien hurd dè d’r bij, ik haj ’t nog nie irder gezien. Heej wà’s dè? An’t onderlijfke zat ’n klèèn rond bölleke van zùwa drie millemèèter, war dè ’n struuntje? Dìe rupse vrèète veul, durum schèète ze ok veul, dè snapte! Mer nii! ’t Bölleke bewoog en ik zag ‘r toen ok nog pôtjes an. ‘n Klèèn spinneke…. Haj z’n eige an’t onderlijfke van mèèn rupske vaast gebete.’t Is ginne wonder dè t’t rupske zu schudde. Rap un houwtere stökske gevat en prebeerde dè kreng weg te jaoge, mer niks! Hij war zu vlug! ’t Gaf ne grôôte strijd tusse ons…de klènne rappe tege dieje grôôte dikke….Eindelijk haj ik ‘m , ’t loeder meej dè hard bölleke as lijfke. Ik dèuwde hum onder de èèrd, opgerumd. Ikke, mer ok ’t rupske warre d’r vanaf, spinne….ik moet ze nie. Nao twii daog gin bewegingen mir in ’t rupske, dè nog steeds an de drèuijkes hing. In de plak dè ’t köpke nog ’n bietje rond nur ’t tekske zat, wà nurmaal is, hengt ’t nou aachterover. ’n Zielig gezicht, ’t lève is ‘r ùt. Vanzelève war ik nie zu kaod gewist op ’n spin as afgelôôpe wèèk. Tege veul mense moes ik m’n verhaal kwèèd. Ze keeke me an van; mens wor mokte gij oe èige toch druk um. ……! Moet ik nauw over m’n eige gòn prakkeseere of ik nog te goei ben? Vuulde gullie, lèèzers van dees verhaaltje, wà ik vuul?? Ik bekèèk nog wà ik meej ’t rupske doei, saome meej ’t tekske van de venkel bewaore in ’n durzichtig dèuske? Ik zal toch wir plak moete maoke vur de twidde ginnerasi van dees jaor….Tsja in de netuur, in ‘t gruun….zó giggut…! Mèr ok ik war nog gruun aachter m’n orre wà dè vùil spinneke an-gì. Wir wà gelird. Ok al ben ik nie mir van de jongste!
29-6-2022.
‘Tis nog nie gedòn; twii daog lotter, nog meer horror in m’nne hof, op de toffel onder ’t afdak
Nao wà geprakkezeer haj ik de knèup durgehakt, m’n rupske bewaor ik . Ik haj ’n deuske gezocht,daor’n pepiere zauwduukske in geleed.’t Tèkske meej an z’n eigeste drèuijkes de rups, die gin pop geworre war, deej ik in dè bèkske. Daor verschiet ik me tóch, en nie z’n bietje: ‘t “dooi” rupske bewoog! Schudde oppeneer. Meejpersant denk ik bij m’n eige: dè doe ’n verpopte rups ok as ge die anrokt ! Hil stillekes liet ik um ligge, bewoog ok nie mir, ’t durzichtig dekselke d’r opgedòn, mer iet of wà ’n openingske gelaote. Um te luchte. Laot op de middeg kwam ik thuis, urst nur ’t bekske….. wà zie ik daor… m’n zurgekeind schud oppeneer, ’t zat vol zèijkmoeijers! Volleges mèèn warre z’m al an’t oprùime vur ie dood war! Afgelôôpe docht ik en mokte ‘r tèènemekaor ’n end an dieje misèrie. Zu’n bisje te laote lijje... nii hè. Toch leej ik ‘t wir in ’t bekske, zonder dekselke, lotter henne nog ’s kèèke, wor warre de zèijkmoeijers gebleve? e-weg…verrekkese kriebeldinge, kosde gullie wel um dè èèrem gruun ding, meej oranje en zwarte stippelkes zu te koeijenèère. Ge kan ’t geleuve of nie, mèr ik war d’r ’n bietje van onder de voe-t ùit. Onze gruune netuur, meej zuvèul kannibale. Ik gelèuf dè’k zèèlufvan schjacherèèn ok vurt ’n bietje gruun en gèèl geworre war
30-6-2022
De vollegende mèèrege, volleges gewònte urst nur ’t bèkske, wa zie ik daor….unne hille hôôp zèijkmoeijers die han ’t rupske opgerùmd… en hoe? D’r lag alliinig nog unne vurm van ’n sort van ’n lege pop, mèr ok ’n dooi rupske van inne centimèèter. Hier moe’k ne geleerde bijhaole, vende ok nie?? Hier snap ik nou niks van. Vur mèèn un grôôt wonder en ’n grôôte vraog ùt onze gruune natuur.